گنجینۀ دستنویس های پهلوی و پژوهش های ایرانی

گنجینۀ دستنویس های پهلوی و پژوهش های ایرانی

|۱۲:۵۸,۱۳۹۴/۱۱/۲۰|

بی شک نسخه های خطی پهلوی و اوستایی یکی از ارزشمندترین آثاری هستند که از گذشتگان ما به یادگار مانده اند. چرا که افزون بر اطلاعات بسیاری که دربارۀ زندگی و طرز فکر نیاکانمان به ما می دهند، منبع عظیم ادبیات گذشتۀ ما نیز به شمار می روند. این میراث گرانبها با حجم عظیم واژه ها و دستور زبان پهلوی و اوستایی بهترین راه ارتباط با گذشته های دور فراموش شدۀ ما هستند که بدون آنها قطعاً به طور کامل به فراموشی سپرده می شدند.
برخی از کتاب ها و تألیفات دورۀ ساسانی در دوره های بعدی و در گذر زمان نابود شدند، تعدادی نیز پس از ترجمه و یا اقتباس به زبان های مختلف زمان، به ویژه عربی، وارد ادبیات دورۀ اسلامی شدند.
کتاب حاضر فهرست توصیفی مجموعه ای از متن های پهلوی و اوستایی است که در سال 1355 هجری شمسی با عنوان گنجینۀ دستنویس های پهلوی و پژوهش های ایرانی به صورت چاپ عکسی به وسیلۀ انتشارات مؤسسۀ آسیایی دانشگاه شیراز و به همت استادانی چون ماهیار نوابی، محمود طاووسی، کیخسرو جاماسپ آسا و بهرام فره وشی منتشر شده است.
این مجموعه شامل 51 دستنویس می باشد که تعداد زیادی از آنها امروزه مؤسسۀ شرقی کاما در بمبئی نگهداری می شود و بخش های دیگر آن متعلق به کتابخانۀ نخست دستور مهرجی رانا در نوساری و کتابخانۀ دانشگاه کپنهاک است.
این فهرست برای نخستین بار به صورت جدول تدوین می شود و با فهرست های سنتی متفاوت است:
نخستین ردیف جدول به نام کاتب، ردیف دوم جدول به تاریخ کتابت، ردیف سوم به محل کتابت، ردیف چهارم پیشینۀ کتابت، ردیف پنجم انواع خطوط، ردیف ششم به ترجمۀ متن از پهلوی و اوستایی به سایر زبان ها و گجراتی، ردیف هفتم تعداد برگ و سطر، ردیف هشتم اندازۀ برگ دستنویس، ردیف نهم و دهم به نوع کاغذ و جلد، ردیف یازدهم به حاشیه نویسی، ردیف دوازدهم رکابه و شماره گذاری، ردیف سیزدهم آرایه ها، ردیف چهاردهم و پانزدهم به نشان و مهر، ردیف شانزدهم به یادگارنامه و در ردیف هفدهم که به مالکیت اثر اختصاص دارد مربوط به اهداکننده، اهداشونده، خریداری کننده و مشابه آن آمده است.
در ردیف هجدهم محل نگهداری اثر عنوان شده است که می تواند با مالکیت اثر یکسان و یا متفاوت باشد. در ردیف نوزدهم هرگونه یادداشت اضافه، متعلق به کاتب و افراد دیگر با ذکر مشخصات و محتویات آن درج شده است. آخرین ردیف جدول توضیحات است. همچنین بعضی دستنویس ها از چند متن مختلف تشکیل شده اند. برای هریک از متن ها واژه «رساله» به کار رفته است.
کامبین، مینا، فهرست توصیفی «گنجینۀ دستنویس های پهلوی و پژوهش های ایرانی»، تهران، جامی، 150 صفحه، شمارگان: 500 نسخه، قطع: وزیری، بها: 110000 ریال، 1394.