زرتشت» نماد اندیشه نیک، «کوروش» نماد کردار نیک و «فردوسی» نماد گفتار نیک است

میرجلال‌الدین کزازی در آیین رونمایی از سه کتاب جدیدش با عنوان‌های «فرزند ایران»، «پدر ایران» و «وخشور ایران» گفت: پیوندی میان این سه کتاب وجود دارد و اساس داستان، آگاهانه بر سه بنیاد نهاده شده است. زرتشت نماد اندیشه نیک، کوروش نماد کردار نیک و فردوسی نماد گفتار نیک است و افسانه‌های بسیاری با این آبشخورها پیوند خورده است.

مراسم رونمایی از سه عنوان کتاب دکتر میرجلال‌الدین کزازی با نام‌های«فرزند ایران»، «پدر ایران» و «وخشور ایران» که به سرگذشت فردوسی، کوروش و زرتشت می پردازد عصر دیروز سه‌شنبه 15 مهر در کانون ادبیات ایران برگزار شد.

علی عبداللهی، مترجم زبان آلمانی و منتقد در این نشست  با اشاره به اهمیت تدوین این آثار بیان کرد: بزرگان بسیاری داریم که باید درباره آنها رمان تاریخی نوشته شود. خلق اثر درباره مشاهیر از کارهایی است که باید خیلی زودتر از اینها انجام می گرفت، زیرا امروز نسل جوان بیش از هر زمانی نیاز دارند با این آثار آشنا شوند.

وی با بیان این‌که نوشتن کتاب‌های تاریخی مشکلات بسیاری دارد، گفت: متن‌های تاریخی بیشتر با زبان قدیمی نوشته شده و در اغلب موارد برای خواننده طاقت فرساست. کسی که در مقام نویسنده است، برای نوشتن این آثار در یک دوراهی قرار می گیرد که کدام بخش رمان است و کدام بخش تاریخ؛ به دلیل این‌که تاریخ بر رخداد و رمان بر تخیل و پندار استوار است  و نویسنده در این میان چاره‌ای ندارد جز این‌که رخداد را انتخاب کند.

عبداللهی افزود: استاد کزازی در این رمان‌ها سعی کرده است از تاریخ فاصله نگیرد. در این کتاب‌ها هم تاریخ، هم نثر و هم نظم در نظر گرفته شده است. نثر آنها سرشار از ضرباهنگ است. در سراسر این کتاب تلاش می شود ترکیبات تازه به مخاطبان آموخته شود. این نوشته ها به ما می آموزد که بتوانیم پارسی‌تر بنویسیم و کلمات بیهوده را حذف کنیم. در این سه گانه خواننده مبهوت زبان آهنگین و قافیه‌های درونی می شود.

مترجم کتاب «مفهوم زمان» اثر هایدگر انتخاب شخصیت‌ها را برای کتاب‌ها بسیار مرتبط دانست و گفت: انتخاب فردوسی، کوروش و زرتشت بسیار هوشمندانه بوده است. اینها سه ضلع مثلثی هستند که شاکله ایران را تشکیل می دهند. کوروش نخستین امپراطور بزرگ ایران بوده، زرتشت انگاره‌های دینی ما را شکل داده است و فردوسی برسازنده زبانی است که ما به آن صحبت می کنیم. همه ایرانیان از آبشخور فکری این‌ها بهره مند می‌شوند.

وی ادامه داد: اهمیت این اشخاص حتی از مرزهای ایران فراتر رفته است و فقط قلم توانمند استاد کزازی به خوبی توانسته از عهده شخصیت پردازی برآید و از دام تفسیر فردی رهایی یابد. در عین حال تاریخ و داستان پا به پای هم پیش می‌روند. زبان این آثار باستان گرایانه است.

سپس دکتر کزازی، به آنچه سبب شد این سه گانه نگارش شود اشاره کرد و گفت: من هر آنچه نوشتم برآمده از نیاز بوده که چاره گردانید خامه در دست بگیرم و بنویسم. من اگر فراخ به کار خویش بنگرم، آگاهانه و به خواست نمی‌نویسم. من هنگامی که آغازیدم به نوشتن تنها پیرنگی از داستان در ذهن داشتم. همه نوشته‌های من این گونه است که در آغاز نمی‌دانم چه می‌خواهم بنویسم. زمانی که آغاز کردم آن نوشته خود راه را به من می‌نماید.

وی افزود: این اثر بر پایه سه شالوده و «بُخت» (رستگاری) است. این واژه پهلوی رستگاری را شامل اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک می‌داند. این نکته نغز در پیوند با سه داستان در نهاد من جوشید و روان شد.

به گفته وی، پیوندی میان این سه کتاب با این سه بُخت وجود دارد که اساس داستان آگاهانه بر آن سه بنیاد نهاده شده است. زرتشت نماد اندیشه نیک، کوروش نماد کردار نیک و فردوسی نماد گفتار نیک است. افسانه‌های بسیاری با این آبشخورها پیوند خورده است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: پندارینه در فرزند ایران کارکردی گسترده‌تر دارد زیرا درباره فردوسی اندک می‌دانیم . آنچه می دانیم گفته‌های پراکنده است که در جای جای شاهنامه دیده می شود. بسیاری از رخدادها در «پدر ایران» پایه ورانه است. پایه وری در آنجا گسترده و بخش پندارینه کم دامنه تر می‌شود. آنچه این دو را از هم جدا می کند، این است تاریخ در «پدر ایران» گسترده تر است.

وی ادامه داد: نوشته‌هایی که از زرتشت در دست داریم ولی پیشینه آنها افسانه آمیز است. زرتشت چهره‌ای است نیمه تاریخی – نیمه نمادین و بخش نیمه نمادین آن به بخش تاریخی چیرگی یافته  و آنچه از بخش تاریخی است از گات‌هاست.

کزازی در پایان عنوان کرد: سخن دیگر این است اگر آن سه‌گانه را به کنار بنهم و بخواهم زندگانی را بنویسم این شیوه نگارش را نمی‌توانم چون زبان با داستان سازگار نخواهد بود. زبانی را که در این سه داستان به کار گرفتم اگر با کارهای دیگر بسنجید خواهید دید این کتاب‌ها با سایر کارهای من یکی نیست.

 سه کتاب «فرزند ایران»، «پدر ایران» و «وخشور ایران» از سوی انتشارات معین راهی بازار نشر شده است.