تقدیر دولت فرانسه از حسین علیزاده / نشان شوالیه بر سینه خالق «نی‌نوا»

تقدیر دولت فرانسه از حسین علیزاده / نشان شوالیه بر سینه خالق «نی‌نوا»

 استاد حسین علیزاده، آهنگساز و نوازنده مطرح تار و سه‌تار كه هم‌اكنون در تور كنسرت‌های اروپایی خود به سر می‌برد، پس از بازگشت به ایران، شامگاه ششم آذرماه، طی مراسمی در اقامتگاه سفیر كبیر فرانسه، نشان شوالیه هنر و ادبیات را از برونو فوشه، سفیر كبیر این كشور در ایران دریافت خواهد كرد.

نشان شوالیه، نشان هنر و ادب، نشان افیسر، نشان كماندو و... نشان‌ها و مدال‌هایی هستند كه دولت فرانسه در مقاطع مختلف زمانی به اهالی فرهنگ و هنر اهدا می‌كند. در این میان نشان شوالیه یكی از نام آشناترین این نشان‌ها در ایران است چرا كه پیش از این نصیب شخصیت‌های علمی و فرهنگی كشورمان و هنرمندانی چون پری صابری، محمد‌علی سپانلو، جلال ستاری، پروفسور محمود حسابی و... شده بود در بین اهالی موسیقی نیز این نشان به شهرام ناظری و محمدرضا شجریان

تعلق یافت. این‌بار اما نشان شوالیه هنر و ادبیات دولت فرانسه بر سینه هنرمندی جای می‌گیرد كه با یك عمر فعالیت بی‌وقفه خود، تاریخ سیاسی- اجتماعی این مرز و بوم را در آثار موسیقایی‌اش روایت كرده است. نیوشا مزیدآبادی

 

تاریخ در زخمه

بی شك اگر آیندگان بخواهند ردی از امروز ما را پس از بررسی در كتب تاریخی، در آثار هنری جست‌وجو كنند، باید لحظاتی نیز در آثار حسین علیزاده درنگ كنند و به موسیقی‌اش گوش سپارند. هنرمندی كه از سال 1356 با كنسرت نوا در جشن هنر شیراز گامی نو در مسیر موسیقی ایرانی برداشت. نگاه متفاوت علیزاده به موسیقی به عنوان هنری تاثیرگذار كه می‌تواند جریانات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را- كه حتی گاهی در تضاد با هم هستند- رهبری كند، او را در تمام این سال‌ها از دیگر موزیسین‌های هم دوره‌اش متمایز كرده است. او با شور و هیجانی وصف‌ناشدنی در واكنش به حوادث 17 شهریور 57 در قالب گروه چاووش، «ژاله خون شد» را می‌سازد، در سال 1362 در 32 سالگی با «نی‌نوا» ی بی‌مانندش كه به گواه خودش از نظاره بر غروب آفتاب در یك افق الهام گرفته شده، صدایی چند وجهی خلق می‌كند كه صدای نسل‌های مختلف در برهه‌های گوناگون تاریخی بوده و هست، در سال 1370 «آوای مهر» را به مردم مصیبت‌زده زلزله رودبار تقدیم می‌كند، در سال 1382 با كنسرت «هم نوا با بم» با مردم زلزله‌زده بم، همنوا می‌شود و در قالب آلبوم «فریاد» با نگاهی دوسویه كه متاثر از فضای سیاسی و اجتماعی آن دوران نیز هست، شعری از فریدون مشیری را با مردمش فریاد می‌كند: «من به تنگ آمده‌ام از همه‌چیز، بگذارید هواری بزنم...»، در سال 1386 با گروه هم آوایان بی‌پروا بر شعر دیگری از فریدون مشیری اعتراض خود را در قالب موسیقی‌اش بیان می‌كند: «با همین دیدگان اشك آلود، از همین روزن گشوده به دود، به پرستو، به گل، به سبزه درود» و...

 

ماندگاری در نوآوری

اما هنر حسین علیزاده فقط در این همگام بودن با زمانه، پیوند داشتن با بطن جامعه و استفاده از موسیقی به مثابه یك وسیله ارتباطی با محیط پیرامونی‌اش برای بیان رسالت‌های سیاسی و اجتماعی خلاصه نمی‌شود. او از همان سال‌های نخست حضورش در مركز حفظ و اشاعه موسیقی به خوبی نشان داد كه می‌تواند ضمن پایبندی به اصالت‌های موسیقی ایرانی، نوآوری و ابداع كند و از این طریق، این موسیقی را پویا و زنده نگه دارد. علیزاده با اجرای كنسرت نوا با صدای بانو پریسا در جشن هنر شیراز و ساخت قطعاتی چون «سواران دشت امید» و «حصار»، فرمی تازه به موسیقی ایرانی ارایه كرد. از طرف دیگر او هم‌آوایی و رویكرد پلی‌فونیك (چند صدایی) در موسیقی ایرانی را به بهترین شكل با آلبوم «راز نو» به جهان موسیقی ایرانی معرفی كرد و سپس در « به تماشای آب‌های سپید»، «سرود گل»، «ساز خاموش»، «سرود مهر» و... آن را ادامه داد. نوآوری‌های حسین علیزاده در موسیقی ایرانی امروزه دستمایه بسیاری از موزیسین‌های جوان قرار گرفته، جوانانی كه می‌كوشند نه مثل او، كه دست‌كم تا حدودی شبیه او باشند.

 

نشانی برای یك عمر تلاش

حسین علیزاده ششم آذرماه در اوایل 63 سالگی در حالی نشان شوالیه را از سفیر كبیر فرانسه دریافت می‌كند كه برخلاف بسیاری از همنسلانش هنوز هم باانرژی كار می‌كند، تور كنسرت‌های داخلی و خارجی‌اش را برگزار می‌كند، در فستیوال‌های مختلف موسیقی در داخل و خارج از ایران شركت می‌كند، موسیقی فیلم می‌سازد، می‌نویسد، پژوهش می‌كند، آموزش می‌دهد و... بی شك استاد علیزاده در طول این سال‌ها نه تنها یك تنه بار پویایی، خلاقیت و نوآوری در موسیقی ایرانی را در داخل كشور بر دوش كشیده بلكه در معرفی این موسیقی به بیرون از مرزها نیز تلاش‌های فراوانی كرده است. چنان كه علاوه بر دریافت چهار سیمرغ بلورین بهترین موسیقی فیلم از جشنواره فیلم فجر، دو جایزه انجمن منتقدان سینما برای موسیقی فیلم‌های «آسمان زرد كم عمق» و «ملكه» و تندیس حافظ برای موسیقی فیلم «لاك‌پشت‌ها هم پرواز می‌كنند»، سه بار هم برای آلبوم‌های «فریاد»، «بی تو بسر نمی‌شود» و «به تماشای آبهای سپید» نامزد دریافت جایزه گرمی در بخش بهترین آلبوم سنتی جهان شده است. بنابراین تردیدی نیست كه دولت فرانسه با تقدیر از این استاد مسلم موسیقی و اهدای نشان شوالیه به او، نه تنها خیل عظیم دستاوردهای هنری او را ارج نهاده بلكه جایگاه و ارزش فرهنگی- هنری بخش عظیمی از تاریخ موسیقی ایران را كه به واسطه حسین علیزاده به دست آمده به درستی درك كرده است. نیوشا مزیدآبادی

منبع خبر: 
روزنامه اعتماد