بیشاپور اشک ریخت!

 گُل بود به سبزه نیز آراسته شد. بیشاپور، یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ارزشمند ساسانی که بنا است در سازمان علمی - فرهنگی و پژوهشی یونسکو به ثبت رسیده و جهانی شود، روزگار اندوه‌باری را سپری می‌کند و از هر دید و زاویه‌ای که به آن می‌نگری، انبوه دشواری‌ها را می‌بینید و شرمسار از نیاکان پاک نهادت می‌شوی.
به گزارش اَمرداد، اگر دشواری‌های شهر بیشاپور را در یک سال گذشته در نرم‌افزار گوگل جست‌و‌جو کنید، جز غم و اندوه چیزی را نخواهید یافت. شهری که مایه‌ی بالندگی و سرافرازی ایرانیان بوده و هست، شهری که به خجستگی پیروزی شاهنشاه ساسانی برپا شد، شهری که بنا است جهانی شود، با دشواری‌های بسیاری دست به گریبان است. از سویی دیگر، کارشناسان و کُنشگران‌(:فعالان) میراث فرهنگی و گردشگری به شدت نگرانند. آنان می‌گویند، با وضعیت موجود و مدیریت ناتوان شهری و استانی به‌هیچ روی این یادمان ملی جهانی نمی‌شود و از اعتبار ایران در صحنه‌ی بین‌المللی کاسته خواهد شد. بیشاپور آبروی جنوب کشور است، آن را دریابید. اگر بخواهیم از دشواری‌های بیشاپور بنویسیم، مثنوی هفتاد مَن را باید نوشت! از باشَندگی (:حضور) گوسپندان در گُستره‌ی‌(:عرصه) شهر بیشاپور تا خاک‌سپاری مردگان روستای پایین دست در میان یادمان ملی. از پدیداری گُل‌سنگ‌ها بر روی سازه‌های سنگی تا بازآرایی‌های‌(:مرمت‌ها) کارشناسی نشده و بد ریخت بر روی پایه ستون‌ها و ستون‌های ساسانی. این ها تنها بخشی از درد و رنج‌های این بازمانده‌ی 1700 ساله است.
مهدی فرجی باستان‌شناس در همین زمینه به اَمرداد گفت‌: «‌شهر گران‌سنگ بیشاپور بی‌گمان چون نگینی ارزشمند و درخشان در میان یادمان‌های باستانی جنوب ایران زمین درخشش ویژه‌ای دارد. روان بودن رودخانه‌ی شاپور، بودن باغ‌های سرسبز که روزگاری شهر را در میان خود گرفته بودند و یادمان‌های درخُور ستایش شده در شهر، برازندگی نام «به اَندیوک شاپور» را می‌نمایاند و نشان می‌دهد که چرا آن شهر را بهتر از اَنتاکیه خوانده اند. بیشاپور در رَده‌ی نخستین شهرهایی است که در آغاز پدیداری پادشاهان ساسانی در جایی ارزشمند و پُر باروَر ساخته شده و دارای سندی بی همتا به دبیره (:خط) و زبان پهلوی ساسانی و اشکانی است. اما امروزه دشواری‌های بسیاری گریبان گیر این نگین درخشان ساسانی است. جاده‌ی آسفالت پیوندگاه چنارشاهیجان (قائمیه کنونی) به کازرون، شمال آن را جدا کرده، انفجارهای دینامیت برای گستردن جاده‌ی شمالی، ساخت و سازهای بی‌ریخت و بد فُرم، خشک شدن چشمه‌ها، دنباله‌ی خاک‌سپاری اسلامی در گُستره‌ی‌(:عرصه) شهر، جدا نشدن روستای پایین دست از گُستره و حریم که خود دشواری‌های دیگری را به وجود آورده، تنها بخشی از این رنج نامه است».
این مرمتگر یادمان‌های تاریخی افزود‌: «‌بازآرایی سازه‌های سنگی کاری تخصصی و ریزه‌کاری است. یادمان‌های تاریخی درگزند تند بادها، بارش‌های آسمانی، نامهربانی‌های انسانی و همانند آن‌ها جای دارند. پوشش فضایی سازه‌های نو یافته مِهرازی (:معماری) راه‌کاری زیبنده برای نگه‌داری نخستین آنان از گزند است. سپس باید مطالعات آسیب‌شناسی سنگ و در پایان روش درست بازآرایی آن‌ها به کار گرفته شود. نگه‌داری و بازآرایی پایه ستون‌های سازه‌ی مِهرازی بنای یادمانی روزگار آل بویه در بیشاپور بسیار ناشیانه و به دست غیرکارشناس انجام گرفته است. کاربرد سیمان برای پر کردن جای تکه‌های گم شده کاری نادرست است. در چنین مواردی تکه‌های یافت شده از هر ستون یا پایه ستون و همانند آن‌ها باید نخست مستندسازی شود. بازآرایی و چسباندن چنین تکه‌هایی با چسب‌های ویژه‌ی‌(:مخصوص) سنگ انجام می‌گیرد. تکه‌های یافت نشده نیز ممکن است در دنباله‌ی کاوش‌ها یا محیط پیرامونی سازه در آینده پیدا شود. از همین روی نیازی نیست جای خالی آن‌ها با چنین مواد زیان بار ناهمگون و به گونه‌ی ناآزموده پرشود! اگر نیاز به پر کردن بخش‌های گم شده است از آن جا قالب‌گیری‌های درست و دقت‌دار تهیه شده و سپس با موادی که انقباض و انبساط دما در آن‌ها تاثیری ندارد آغاز به ساخت نمونک (:مولاژ) تکه‌های گم شده پیش گفته (:مزبور) کرده و در فَرجام بر روی آن می‌چسبانند و صد البته که باید از پیکره‌ی بُنیادین باز شناخته باشند و در آینده با پیدا شدن تکه‌های گم شده به آسودگی جدا شوند. کاربرد سیمان در سوراخ‌ها و پر کردن جای تکه‌های گم شده جدا از این که در صورت پیدا شدن تکه‌های اصلی دیگر به آسودگی جدا نخواهند شد، آسیب‌های دنباله‌دار سپسین را در پِی خواهد داشت و جدای از آن نمایی زشت به آن داده و ذهنیتی منفی برای گردشگران به ارمغان می‌آورد».
فرجی در بخش دیگری از سخنانش به اَمرداد گفت‌: «‌گورستان اسلامی که در گُستره‌ی بیشاپور جای گرفته است باید به جایگاه دیگری در بیرون از گستره و به دور از کالبد شهر تعریف و از دنباله‌ی خاک سپاری پیشگیری شود و باید سازه‌های فلزی بی ریخت و زننده‌ی چشم که بر روی گورها است برچیده شوند. همچنین روستای پایین دست شهر باید مرزی میان آن‌ها و شهر برپای و راه‌های رفت و آمد آنان در جای دیگری تعریف شود. چرای گوسپندان روستاییان نیز در میانه و روی سازه‌های کاوش نشده، دشواری‌های بسیاری را پدید می‌‌آورد. ادرارهای اسیدی این جانوران انگیزه‌ی ویرانی ملات‌های گچ، دگرگونی رنگ سنگ‌ها و همچنین کمکی به رشد گیاهان خودرو خواهد بود. سرگین‌های‌(:مدفوعات) کودی عاملی برای خورنده شدن زمینه‌ی رشد گیاهان خودرو وحشی و هرز بر روی پیکره‌ی سازه‌های مهرازی است و زمینه‌ای برای زندگی جَوندگانی همانند موش است که درون دیواره‌ها را سوراخ کرده و برخی زمان‌ها مایه‌ی آسیب‌های برگشت‌ناپذیری می‌شوند. بودن این جَوندگان نیز خود انگیزه‌ای برای پدید آمدن دیگر جانوران همانند مار خواهد بود که شوربختانه همگی حفاران خوبی به شمار می‌آیند».
به گزارش اَمرداد، همه ی این رُخدادها در حالی روی داده است که پرونده‌ی آمادگی ثبت جهانی بیشاپور به همراه کاخ اردشیر پیروزآباد و کاخ ساسانی سروستان با نام (محور ساسانی پارس) دو سالی است گشوده شده و جا دارد مدیران شهری و استانی به کمک سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی آمده تا برگ زرینی دیگر بر بالندگی‌های استان و کشور افزوده شود. شهر بیشاپور با شماره 24 در تاریخ 24 شهریورماه 1310خورشیدی در سیاهه‌ی یادمان‌های ملی به ثبت رسیده است.

 

 

 

ستون های یادبود بیشاپور

مرمت غیراصولی آسیبب برگشت ناپذیری را به آثار می زند

یادگارهای نیاکانی که بدون هیچ محافظی رها شده اند

گوسپندان به گونه مداوم و هر روزه در شهر ساسانی بیشاپور به چرا سرگرم هستند؟


گورستان مردم روستای پایین دست در عرصه شهر ساسانی بیشاپور

گل سنگ ها در جای جای نیایشگاه آناهیتا رخنه کرده است

کتیبه پهلوی و سند زنده شهرسازی بیشاپور در حال نابودی است

به سنگ گورهای قدیمی مردم روستا هم رحمی نکرده اند!

بخشی از گچ بری اصلی و کهن کاخ تشریفات که در حال ازمیان رفتن است



امام زاده ای که در عرصه بیشاپور ساخته و مانع ثبت جهانی آن خواهد شد




عکس از سیاوش آریا است.