پرسش :
استاد نیکنام گرامی؛ در آئین دخمه گذاری، گردشگران زیادی در مورد چگونگی گزینش شخص نساسالار میپرسند که چنین کار دشواری را در روزگار گذشته می پذیرفته آیا با میل شخصی بوده یا به صورت جبری؟ 
پاسخ :
آیین دخمه گذاری یکی از شیوه های از بین بردن جسد درگذشتگان در روزگار پیشین بوده است. از آنجا که نیاکان ما، تن بیجان درگذشته را پلیدی (: نسا) می دانستند و آگاه بودند تاچنانچه جسدها در بین خودشان بماند، آلودگی وبیماری را گسترش خواهد داد. آن را به بیرون از جای زندگی می بردند. گاهی آن را به خاک می سپرده اند وگاهی به شیوه تیره هایی که از شمال سرزمین ایران و جلگه های سردسیر به پایین دست ایران روی آورده بودن، به شیوه دیگری جسد درگذشه را به بالای بلندی ها برده و در جایی ویژه به نام دخمه که دیوار کشی داشته می گذاشتند تا خوراک کرکس ها گردد. از آنجا که بیماری های واگیر دار شناخته نشده بود ولی دریافته بودند که چنانچه تماس نزدیک با برخی جسد ها داشته باشند، شاید به بیماری دچار شوند بنابراین بستگان در پایین تر از دخمه می ماندند، چندتن  به نام نساسالار، برای خویشکاری (: وظیفه) بدون دستور کسانی دیگر، آماده می شدند تا در پایین دخمه ها وبناهایی که امکان زندگی داشت بمانند تا جسد ها را تا بالای دخمه هدایت کنند. آنان پیوسته تن خود را شستشو داده وهرگاه نیاز داشتند به شهر وروستا بازگردند نیز پاکی و شستشوی ویژه دیگری را می گذراندند.    

پرسش :
موبد نیکنام درود، فاتحه زرتشتیان چگونه ست؟  
پاسخ :
زرتشتیان بر مزار درگذشتگان و پس از آن در آیین های دینی که برپا می گردد. به گوش اوستایی چنین می سرایند: ایریس. تَنام. اوروانًو. یَزَه مَییده.یا.اَشَه اونام.فرَوَشَه یو.. برگردان آن: به روان آزاد شده و فروهر نیکوکاران درود باد.  وپس از آن سه بار سرود اشم وهو را می سرایند.